11 januari 2009
11:00 €0.00
Onze-Lieve-Vrouwekapel van het Elzenveld
Concert: Capella Nova o.l.v. Marleen Reynders
Muzikale context
Rome anno 1600-1650
Een oratorium is een uitgebreide muzikale zetting van een bijbelverhaal, waarbij dramatische, verhalende en contemplatieve delen elkaar afwisselen. Alhoewel het oratorium qua stijl ergaanleunt bij de opera, wordt dit genre alleen concertant (zonder scènische voorstelling, actie of kostumes) uitgevoerd en is er vaak een grotere rol weggelegd voor het koor. Het ontstaan van het oratorium kan gesitueerd worden in de context van de geestelijke bijeenkomsten van de Congregazione dell’ Oratorio van Filippo Neri (1515-1595) in Rome waarin gebed, discussie over religieuze onderwerpen en groepszang centraal stonden. ‘Oratorio” of letterlijk ‘gebedsplaats’ verwijst aldus naar de plaats waar deze samenkomsten gehouden werden.
In de eerste helft van de 17de eeuw ontstaan de eerste oratoria, die al snel van een monodie naar een moraliserende dialoog evolueren. Hierbij onderscheidt het oratorio volgare (met teksten in de volkstaal) zich van het oratorio latino (op latijnse tekst). Elk van beide types was bestemd voor een ander ‘publiek’ van gelovigen: ofwel voor het volk ofwel voor de meer aristocratische kringen.
Behalve het taalverschil bestaat de tekst van het oratorio volgare doorgaans uit twee delen die in verzen zijn gesteld, die van het ééndelige oratorio latino daarentegen bevatten proza. De partituur van het onuitgegeven “Oratorio per la Settimana Santa” van Luigi Rossi werd door Capella Nova getranscribeerd op basis van het manuscript Barb.Lat. 4198-4199 uit de Bibliotheca Vaticana.
De snelle afwisseling van expressieve passages (prima parte), waarin de woordstrijd tussen het volk en Pilatus om de toekomst van Christus en Barrabas en kreten uit de demonenwereld centraal staan, leidt naar een muzikale climax (O menzogne fortunate).
De aangrijpende klaagzang (seconda parte) waarin Maria de dood van haar zoon beweent, vormt ongetwijfeld het dramatische hoogtepunt van dit oratorium.
In het onvolprezen oratorium “Jepthe” van Giacomo Carissimi wordt het verhaal geschilderd van de Israëlische legeraanvoerder Jepthe die, in ruil voor zijn overwinning tegen de vijandige Ammonieten, aan God belooft om de eerste persoon uit zijn huishouding die hem bij zijn terugkeer van het slagveld begroet, te offeren. Wanneer dit zijn enige dochter blijkt te zijn, slaat het verhaal om in een tragisch conflict tussen hoop en wanhoop, waarna de dochter uiteindelijk afscheid neemt en de belofte van haar vader nakomt.
Voor deze uitvoering baseerde Capella Nova zich op het manuscript MS M 58 – Versailles.
Programma
Oratorio per la Settimana Santa – prima parte
att. Luigi Rossi (° Ferrara 1583 – ¦ Rome 1653
Toccata per spinettina è violino
(uit Il primo libro delle canzoni per sonare con ogni sorte di stromenti)
Girolamo Frescobaldi (° Ferrara 1583 – ¦ Rome 1653)
Oratorio per la Settimana Santa – seconda parte
att. Luigi Rossi (° Ferrara 1583 – ¦ Rome 1653
Canzon ‘post il comune’
(uit Fiori Musicali 1635)
Girolamo Frescobaldi (° Ferrara 1583 – ¦ Rome 1653)
Oratorio ‘Jephte’ (uit het boek der Rechters X, 6-17; XI, 1-39)
Giacomo Carissimi(° Marino 1605 – ¦ Rome 1674)
Na een aantal losse projecten werd in 1999 het vocaal en instrumentaal ensemble Capella Nova opgericht. Dit jonge ensemble bestaat uit een vaste kern van enthousiaste en geschoolde zangers, gambisten en blazers die zich vooral willen toeleggen op een originele uitvoering van muziek uit de Renaissance- en Vroegbarok. Naargelang de specifieke muzikale eisen van elke productie wordt deze vaste kern verder aangevuld met een uitgebreidere cast.
Elk project wordt muzikaal onderbouwd aan de hand van workshops met professionele musici. Zo werkte het ensemble reeds samen met Erik Van Nevel (Capella Currende), Dirk Snellings, Marnix De Cat (Capilla Flamenca) en met Wim Becu (Oltremontano).
Capella Nova staat onder de artistieke leiding van Marleen Reynders en concerteerde reeds met de volgende producties:
· 1999: CD-opname met Engelse en Spaanse kerstmuziek
· 2000: Non moriar sed vivam, een muzikale en literaire contemplatie rond leven en dood
· 2001: Lux Aeterna, met de Musikalische Exequien van H. Schütz en cantates uit
Membra Jesu Nostri van D. Buxtehude
· 2002: Johannes-Passion van Thomas Selle
· 2003: In Nativitatem, met de Historia der Geburt van H. Schütz en vesperpsalmen van Fr. Cavalli
· 2004: Tirant lo Blanc, muziek uit de Spaanse gouden eeuw. Deze productie werd
o.m. als hofconcert in Brugge voor festivalorganisator Musica Flandrica
· 2005 : De Zonnekoning en de Muzen, een muzikale dag aan het hof van Lodewijck XIV
· 2005 : Compostela : een muzikale en literaire pelgrimstocht naar Santiago.
· 2006 : CD-opname : “Vespro della beata Vergine” Cavalli, Grandi en Monteverdi
· 2007: Oratorio, het ontstaan van het muzikale bijbeldrama in de Congregatio
dell’Oratorio te Rome
Sopraan: Inge Bouchet, Brigitte Maes*, Hanne Raport-Hautekiet*,
Hilde Vandenbrande, Annemie Vandenbrande
Alten: Annik Swinnen, Jan Peters*, Hilde Vlassak
Tenor: Bert Lemmens, René Kumpen*, Erik Panis
Bas: Jef Lemmens*, Peter Lemmens, Kevin Voets *, Arie Sas
Blokfluit: Erik Panis, Luc Ritzen
Viool: Johan Van Hulle, Véronique Henderix, Jan Heirman,
Christophe De Failly
Viola da gamba : Paul Geusens, José Hermans, Mieke Prinzen, Luc Ritzen
Orgel: Kris Lemmens
Klavecimbel: Ann de Lentacker
Contrabas: Elly De Bruijn
Harp: Ellen Schafraet
Algemene leiding
Marleen Reynders